Say trong tiếng khèn

Múa khèn là loại hình nghệ thuật trình diễn thể hiện hồn cốt của dân tộc Mông, bởi nghệ thuật múa khèn vừa giúp kết nối với thần linh, tổ tiên, vừa là âm thanh vui tươi để giải tỏa nỗi buồn, chia sẻ tâm tư, tình cảm, thể hiện tinh thần đoàn kết trong đời sống cộng đồng, tiếng khèn ngấm sâu vào tâm hồn người Mông, thân quen như  bát mèn mén như chén rượu ngô hay tất cả những gì thân thuộc nhất từ lúc sinh ra. Vì vậy người Mông quan niệm là con gái người Mông phải biết dệt vải, thêu thùa, là con trai người Mông thì phải biết thổi khèn và múa khèn. Tiếng khèn có hay, múa có đẹp không  chỉ nhờ vào năng khiếu mà còn cần đến sức khỏe cùng sự dẻo dai tập luyện chăm chỉ của các chàng trai. Khèn là nhạc cụ truyền thống đã và đang được các thế hệ người Mông trao truyền rộng rãi, khèn có thể thổi hơi ra, có thể hít hơi vào và cũng là đạo cụ múa có cấu tạo phù hợp với dáng khom lưng và các thế quay, nhảy, với những bước nhún, bước đảo, bước quay hoặc vừa ôm khèn, vừa lăn mình trên đất tạo nên vũ đạo rất đẹp. Bắt nguồn từ phong tục, tập quán mà khèn Mông có rất nhiều chủ đề và bài bản. Ngày nay, cùng với sự phát triển và hội nhập giữa các nền văn hóa, khèn Mông không chỉ sử dụng trong đám ma, đám cưới, lễ hội mà còn được các chàng trai Mông biểu diễn khi xuống chợ để thể hiện tài năng của mình. Đặc biệt, tiếng khèn đã trở thành giai điệu hò hẹn, phương tiện gửi lời yêu của bao chàng trai tới cô gái. Bất cứ chàng trai người Mông nào khi biết cầm con dao, cái cuốc để lao động trên nương, trên rẫy cũng là lúc họ biết cầm khèn. Với họ, học thổi khèn và múa khèn không chỉ là một cách để giải trí mà còn là phương tiện để thể hiện tài nghệ, là cầu nối để họ tìm một người bạn đời thích hợp.

Giai điệu khèn trong ngày hội xuân

Tiếng khèn là phần hồn của người Mông, giữ tiếng khèn vàng khắp các bản làng là giữ bản sắc của dân tộc. Những năm qua, nghệ thuật múa và thổi khèn của người Mông luôn được truyền dạy lại cho lớp trẻ nhằm  khôi phục và  phát huy bản sắc văn hóa độc đáo của người Mông.

Tiếng khèn của người Mông luôn muốn gửi gắm tiếng lòng của mình với bạn bè, với cộng đồng, với thiên nhiên và cả núi rừng. Đó là nét riêng mà chỉ những chàng trai người Mông mới làm nên những điều kỳ diệu này.

Bài và ảnh

 Nguyễn Tuấn