Bảy màu của xôi thường là: Tím huế, tím than, đỏ, xanh cửu long, xanh cổ vịt, xanh da trời, vàng… được tạo ra chủ yếu từ các loại cây lá: Cây Cẩm đỏ tiếng Nùng gọi là (Chẩm Thủ), cây Cẩm Tím (Chẩm Lai), cây Cẩm gạo (Chẩm khâu), hoa của cây Mật Mông Hoa (đọoc phẩn), ngoài ra còn nhiều loại khác cho bà con lựa chọn như củ Nghệ, cây Bẳng Lai cho màu vàng và lá gừng cho xôi có màu xanh lá cây. Gạo nấu xôi ngon nhất là loại gạo nếp nương hạt to - dài. Gạo vo sạch và ngâm riêng trong dịch màu của các loại cây đã được chế biến, sau đó gạo được đãi lại để ráo rồi để riêng mỗi màu một góc trong chõ đồ xôi và đồ lên trong khoảng hơn một giờ sẽ được một chõ xôi bảy màu thơm ngon và đẹp mắt. Mỗi một màu xôi có những cách làm khác nhauXôi bảy màu của dân tộc Nùng Dín ngoài giá trị ẩm thực còn có ý nghĩa tâm linh, ý nghĩa văn hóa sâu sắc gắn liền với ngày lễ hội và tết mùng một tháng bẩy âm lịch của người nùng Dín, nó tượng trưng cho 7 tháng người Nùng Dín đoàn kết chống giặc ngoại xâm giữ bản làng. Tương truyền, trong cuộc chiến chống giặc ngoại xâm. Cuộc chiến diễn ra từ tháng 01 đến tháng 7 âm lịch năm đó, có nhiều người đã ngã xuống để giữ vững mảnh đất biên cương và đến Mùng 1 tháng bảy (Âm lịch) thì Người Nùng đã chiến thắng. Để kỷ niệm ngày chiến thắng người Nùng đã tổ chức ăn tết tháng bảy lấy ngày chiến thắng giặc làm ngày tết của dân tộc mình, trước đây tết ăn trong 3 ngày tổ chức lớn như tết Nguyên Đán. Ngày nay, cứ đến ngày 01/7 âm lịch, người Nùng Dín lại tổ chức ăn tết. Trong tết này, bao giờ cũng có xôi bảy màu. Mỗi màu của xôi thường ứng với ý nghĩa trong tiến trình chống giặc ngoại xâm, màu xanh là màu của mùa xuân, màu đỏ thẫm biểu tượng cho máu của những người đã anh dũng hy sinh, màu vàng biểu tượng cho sự đau thương ly tán, màu đỏ tươi biểu tượng cho chiến thắng hào hùng của người Núng Dín…

Người Nùng Dín quan niệm ngày lễ, tết ăn xôi bảy màu sẽ mang lại nhiều điều may mắn, tốt lành. Đồng thời cũng thể hiện sự khéo léo, đảm đang của người phụ nữ nùng dín. Đây là món ăn độc đáo không chỉ ngon miệng mà còn là một nét đẹp trong văn hóa của người Nùng Dín ở mảnh đất Mường Khương./.