Bia là thứ đồ uống truyền thống, không thể thiếu trong đời sống của người dân tộc Hà Nhì. Đặc biệt bia thường được dùng trong bữa cơm đón khách quý hoặc các dịp lễ, tết. Món thức uống độc đáo này có tuổi đời hàng trăm năm nay, đến người già còn không nhớ được nó có từ bao giờ. Chỉ biết đã là người dân tộc Hà Nhì thì ai cũng biết đến thứ uống này.

Bia của người Hà Nhì, Bát Xát, Lào Cai

Bia của người dân tộc Hà Nhì được làm từ gạo nếp. Công đoạn ủ bia rất cầu kỳ và độc đáo. Loại gạo nếp dùng để ủ bia là gạo nếp truyền thống của đồng bào, hạt tròn, mẩy đều, có mùi thơm. Gạo nếp được đãi sạch, ngâm nước 1 tiếng rồi đem đồ thành xôi và để nguội. Để xôi được trộn đều men người ta dùng nước đun sôi để nguội vẩy lên mẹt xôi cho từng hạt tơi ra, không dính vào nhau.

Ngoài chọn gạo ra thì men đóng vai trò hết sức quan trọng. Men sẽ quyết định hũ bia có thơm ngon hay không. Men được làm bằng thủ công từ hạt cây rừng, nghiền nhỏ trộn với bột gạo nếp và ủ trong rơm. Khi xôi nguội thì rắc men trộn đều và cho xôi vào chum sành, bịt kín lại. Sau 3 ngày, xôi đó sẽ lên men, tiết ra nước cốt màu trắng ngà có mùi thơm và vị ngọt dịu. Đây vẫn chưa phải là bia mà người ta còn phải đổ thêm nước sôi để nguội vào, tiếp tục ủ 15 ngày sẽ cho ra sản phẩm bia.

Bia là thứ đồ uống trong bữa cơm đãi khách quý

Công thức để làm ra bia Hà Nhì đặc sản thơm ngon, ngọt dịu này ngoài gạo nếp ngon, men lá truyền thống phải kể đến nguồn nước mạch trong mát chảy từ núi ra. Không cần chưng cất chỉ cần sự khéo léo, tỷ mỉ và một chút kỹ thuật nhỏ đã tạo ra một sản phẩm mang thương hiệu của vùng đất đại ngàn Y Tý.

          Nếu có cơ hội lên Y Tý, bạn nhất định phải thử thứ đồ uống độc đáo có một không hai này “bia Hà Nhì”. Bia có có vị ngọt, thơm nồng dịu nhẹ ai cũng có thể thưởng thức. Chắc chắn bạn sẽ nhớ mãi không quên hương vị bia của người Hà Nhì.

Kim Anh (ảnh: Phan Phượng)