Người Nùng ở Lào Cai gọi là Nùng dín. Tên gọi này là bắt nguồn từ việc chiến đấu chống lại kẻ thù từ thời xa xưa của tổ tiên họ. “Dín” có nghĩa là thoát nạn hay sống sót, liên quan đến lịch sử di cư tộc người trong quá khứ.

Tết mùng chiến thắng được tổ chức vào 1/7 Âm lịch. Đây là một ngày vui nhất trong năm để mọi gia đình trong các làng bản ôn về quá khứ, tạ ơn trời đất, tổ tiên; Và cũng là dịp để con cháu mọi nơi đoàn tụ. Trong những dịp này, người ta thường ôn lại câu chuyện xưa kia kể về tổ tiên người Nùng chạy trốn kẻ thù. Trong những năm tháng chiến tranh, trước thế giặc mạnh, người Nùng bị kẻ thù truy đuổi. Họ đi xuyên rừng, qua những cánh rừng chuối. Đi đến đâu, họ phát chuối đến đó để lấy lối đi và chui vào các hang đá ẩn nấp. Khi quân giặc đuổi theo đến khu vực sông Chảy, các khu rừng chuối mầm chồi mọc cao, giặc cho rằng người Nùng Dín đã trốn xa nên chủ quan, không đánh đuổi nữa. Lợi dụng tình hình đó, trưởng tộc của người Nùng Dín đã củng cố lực lượng, đánh trả quyết liệt và giành lại chiến thắng. Và để nhớ ơn chặng đường gian nan đó, người ta đã mở tiệc ăn mừng. Và Tết mùng chiến thắng ra đời từ đó. Đối với người Nùng dín, Tết mùng chiến thắng là tết to thứ hai trong năm, chỉ đứng sau Tết Nguyên đán.

Lễ vật dâng cúng trời đất, tổ tiên là một con gà trống gáy to, đẹp, lông đỏ, xôi 7 màu, rượu. Hương được cắm trên thân cây chuối. Nghi lễ sẽ được cúng ngoài trời, diễn ra trong yên lặng và kết thúc trước lúc mặt trời lên. Đó là để tưởng nhớ những tháng ngày xưa cha ông chạy giặc bí mật trong đêm tối. Xôi 7 mầu là lễ vật không thể thiếu trong lễ cúng. 7 mầu đều được làm từ lá rừng, sau đó ngâm gạo và tạo thành xôi mầu. Mỗi một mầu đều tượng trưng cho một ý nghĩa. Màu đỏ tượng trưng cho đau thương, tử nạn trong quá trình chạy giặc. Màu đỏ đậm tưởng nhớ đến Thất Lang Thần. Những màu còn lại như màu xanh da trời, màu xanh nước biển, màu xanh lá cây màu vàng tượng trưng cho đất, cho cây cối, vạn vật ngũ hành.

Lễ cúng kết thúc thì mọi người cùng nhau chung vui bên mâm cỗ. Thanh niên, nam nữ, trẻ em lại vui mừng chơi hội, rộn ràng trong những trò chơi đánh yến, kéo co, đi cà kheo. Trẻ con xúng xính áo mới chơi tết. Khắp bản rộn tiếng cười đùa, không khí náo nhiệt.

Người Nùng dín vui chơi trong Tết mừng chiến thắng

Trong những ngày gần tết chị em phụ nữ Nùng tất bật chuẩn bị lá cây rừng để làm xôi màu, chuẩn bị may thêu những bộ quần áo mới cho con trẻ trong nhà. Và một điều không thể thiếu đó là họ vót đũa và nhuộm đỏ để dùng trong cả năm.

Đến Lào Cai dịp tháng 7 âm lịch, bạn hãy ghé qua bản làng người Nùng Dín để tìm hiểu và trải nghiệm về Tết mừng chiến thắng – một nét văn hoá độc đáo mà các tộc người khác không có. Người Nùng Dín ở Lào Cai cư trú chủ yếu ở Mường Khương, Bắc Hà, Si Ma Cai.

Phan Phượng