Ông Hoàng Yến Tchao và bà Ba

Thổ ty Hoàng Yến Tchao trước đây là tay sai cho thực dân Pháp. Các vùng đất tốt nhất, màu mỡ nhất đều do thổ ty chiếm giữ và cướp đoạt của nông dân với diện tích trên 30ha ruộng đất tốt. Ông giao ruộng cho những hộ tá điền trông nom gặt hái và bóc lột sức lao động của họ. Ngoài ra còn ông còn độc quyền bán muối, hàng tiêu dùng, khai thác lâm thổ sản, thuốc phiện bán cho Pháp, cung cấp lương thực, thực phẩm cho đồn binh lính Pháp và tay sai.

Lúc đó, người dân mỗi khi cưỡi ngựa đi qua cổng chính của ngôi nhà này đều phải xuống ngựa. Nếu ngồi trên ngựa đi qua cổng sẽ bị quân lính bắt xuống và đánh vì tội không tôn trọng ông Hoàng Yến Tchao. Với người dân bình thường nếu có việc gì đến nhà họ Hoàng đều phải đứng chờ ở phía ngoài chờ, lính gác vào bẩm báo với ông Hoàng Yến Tchao. Nếu được sự cho phép mới được vào.

Và để khẳng định sự uy phong và giàu có của họ tộc mình trên mảnh đất cao nguyên trắng này nên thổ ty Hoàng Yến Tchao đã quyết định xây dựng nên ngôi nhà Hoàng A Tưởng. Công trình được khởi công xây dựng từ năm 1914 đến cuối 1921 thì hoàn thành. Gia đình ông Hoàng Yến Tchao ở trong ngôi nhà này đến 1950 thì bỏ đi. Ngôi nhà bỏ hoang một thời gian. Sau đó UBND huyện Bắc Hà trưng dụng thành nơi làm việc một thời gian. Sau đó UBND chuyển đi, ngôi nhà bỏ không. Năm 1999 ngôi nhà được công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia. Năm 2007 được trùng tu toàn bộ và xây dựng trở thành điểm tham quan du lịch nổi tiếng.

Để hiểu rõ hơn về kiến trúc độc đáo của ngôi nhà, mời quý khách tiến lên cầu thang vào sân chính tìm số 3.

Phan Phượng