Nghi lễ được tổ chức vào ngày 2 tháng 2 âm lịch hàng năm là nghi lễ được cộng đồng, làng bản quan tâm hơn cả, bởi ngoài việc cúng thổ địa cầu mong mọi điều may mắn, bà con còn được vui chơi, hát múa, làm các món ăn truyền thống dân tộc mình. 

Lễ vật dâng cúng Tú tỉ

Tú Tỉ dịch ra là (thổ địa) là một tín ngưỡng quan trọng của đời sống tâm linh dân tộc Giáy. Là nghi lễ cầu mong thổ địa nơi mình định cư phù hộ cho bà con được an lành, người dân trong bản được khoẻ mạnh, mùa màng tươi tốt, gia súc, gia cầm không mắc bệnh. Theo phong tục dân tộc Giáy, cúng Tú Tỉ sẽ quyết định đến sức khoẻ, mùa màng của cả năm đối với bà con dân bản. Vì vậy, ngoài việc chuẩn bị lễ vật đầy đủ một con lợn, hai con gà, năm bát xôi, rượu trắng, bánh kẹo hoa quả…, trong bản những ngày này cũng được dọn vệ sinh sạch sẽ, mỗi gia đình được một người có mặt tại bàn thờ lễ. Người vào khu vực cúng thường là con trai đàn ông. Ngày diễn ra lễ, phụ nữ có thai, phụ nữ không sạch sẽ hoặc đang cho con bú không được tới.

Chế biến món ăn

Các bài cúng xoay quanh việc cầu xin thần thổ địa phù hộ độ trì cho dân bản được an lành, hạnh phúc, may mắn, khoẻ mạnh, làm ra thóc đầy bồ, ngô đầy sàn, trâu, bò, lợn, gà sinh sôi đầy chuồng. Đàn ông thụ lễ tại khu vực cúng, cầu mong sự an lành, khoẻ mạnh sẽ được thần thổ địa phù hộ cho gia đình mình. Tại lễ Tú Tỉ, các món ăn truyền thống được bà con làm ra, mang đậm nét văn hóa ẩm thực bản địa như: gà luộc, xôi, thịt nướng, bánh bổng, bánh trưng, khẩu nhục.Ngoài những đồ thờ cúng dâng lên thổ đị thì những món ăn này sẽ được nấu và ăn tại nơi tổ chức cúng Tú Tỉ.

Cùng nhau ăn uống chúc tụng

Sau khi thực hiện nghi lễ cúng thần Thổ địa (Tú Tỉ), đồng bào dân bản an tâm bắt tay vào công việc trồng, cấy. Nghi lễ cúng thần Thổ địa ( Tú Tỉ) mang giá trị nhân văn to lớn, thể hiện tinh thần cộng đồng giữa các thành viên trong cộng đồng người Giáy.

  Bài và ảnh: Kim Anh