Bắc Hà nằm ở phía Đông Bắc của tỉnh Lào Cai, cách thành phố Lào Cai khoảng 70 km. “Cao nguyên trắng” Bắc Hà là nơi hội tụ sắc màu văn hóa của 14 dân tộc anh em cùng sinh sống với những lễ hội đặc sắc như hội Gầu Tào hay còn gọi là Say Sán, Lễ Tết nhảy của người Dao đỏ, Hội Lồng Tồng (xuống đồng), hội múa xoè của người Tày, Lễ hội đua ngựa truyền thống có một không hai, chợ phiên độc đáo; nơi lưu giữ nhiều nghề truyền thống như nghề làm bạc của người Dao xã Nậm Khánh, nghề rèn đúc và nấu rượu của người Mông, nghề làm yên ngựa của người Phù Lá. Bắc Hà cũng nổi danh với nhiều di tích, danh thắng như Hang Rồng Tả Văn Chư, hang Tiên, Cốc Ly – Sông Chảy, núi Cô Tiên, núi 3 mẹ con ở thị trấn Bắc Hà, rừng già Bản Liền, rừng nguyên sinh xã Tả Van Chư, rừng gỗ nghiến Cốc Ly, rừng chè cổ thụ xã Hoàng Thu Phố, các di tích lịch sử văn hóa quốc gia Dinh Hoàng A Tưởng, Đền Bắc Hà, Đền Trung Đô…Bắc Hà cũng ở vị trí thuận lợi để trung chuyển khách du lịch từ Sa Pa, thành phố Lào Cai lên, đi sang Si Ma Cai, qua Xín Mần - Hà Giang hoặc ngược lại…

Nguồn tài nguyên du lịch nhân văn và tự nhiên phong phú đó chính là nguồn lực, điều kiện lý tưởng để du lịch Bắc Hà phát triển, trở thành một trong những trọng điểm du lịch của Lào Cai. Tuy nhiên, có thể thấy du lịch Bắc Hà vẫn chưa phát triển xứng với tiềm năng thế mạnh của mình. Mặc dù đứng trong tốp đầu các địa phương của tỉnh về đón khách du lịch, nhưng nhìn vào con số hàng năm thì lượng khách đến Bắc Hà vẫn còn khá khiêm tốn so với Sa Pa, thành phố Lào Cai. Năm 2014, Bắc Hà đón được 160.000 lượt khách du lịch (trong đó khoảng 35% là khách quốc tế), so với 820.000 lượt khách đến Sa Pa và 800.000 lượt khách đến thành phố Lào Cai. Thời gian lưu trú của khách du lịch đến Bắc Hà đạt tỉ lệ rất thấp, trung bình chỉ khoảng 1 ngày. Có thể thấy Bắc Hà chưa xác định được phân khúc thị trường khách du lịch. Chưa xây dựng được những sản phẩm du lịch đặc trưng ; khách du lịch đến Bắc Hà chưa thực sự được trải nghiệm đời sống sinh hoạt văn hóa của người dân nơi đây ; khó tìm được sản phẩm lưu niệm mang bản sắc của địa phương ; các tuyến, điểm du lịch trên địa bàn phát triển tự phát, đơn điệu. Cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch chưa được đầu tư ; thiếu những điểm vui chơi giải trí; Hệ thống khách sạn, nhà nghỉ phục vụ khách du lịch mới chỉ ở quy mô nhỏ và còn thiếu những cơ sở chất lượng cao, hiện mới chỉ có 3 khách sạn đạt tiêu chuẩn 2 sao. Nguồn nhân lực du lịch thiếu, yếu chuyên môn chưa đáp ứng được yêu cầu về dịch vụ du lịch. Công tác quảng bá xúc tiến chưa được chú trọng; thu hút đầu tư chưa hiệu quả; không có doanh nghiệp lữ hành tại địa phương. Khả năng kết nối với Sa Pa, Thành phố Lào Cai, Si Ma Cai, Xín Mần (Hà Giang) trong việc điều phối khách du lịch còn hạn chế.

Tuy còn nhiều khó khăn như vậy, song du lịch Bắc Hà nói riêng, du lịch Lào Cai nói chung đứng trước nhiều cơ hội phát triển mang tính đột phá trong giai đoạn 2015 – 2020 khi đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai thông suốt thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động giao thương trên tuyến hành lang kinh tế Vân Nam - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh; kết nối du lịch Vòng cung Tây Bắc, trong đó, với ưu thế về vị trí địa lý, cảnh quan thiên nhiên, văn hóa truyền thống Bắc Hà sẽ là điểm đến hấp dẫn du khách trên cung đường Sapa – Bắc Hà – Xín Mần - Hoàng Su Phì – Lũng Cú – Đồng Văn (Hà Giang).

Từ tiềm năng, thế mạnh, cơ hội cũng như thách thức, BCH Đảng bộ huyện Bắc Hà nhiệm kỳ 2015 - 2020 đã xác định lựa chọn phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn có sự đóng góp vào quy mô và tốc độ tăng trưởng cao của dịch vụ cũng như các ngành kinh tế của huyện.

Trong thời gian tới Bắc Hà ưu tiên khai thác thị trường khách du lịch quốc tế: Tây Âu, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc; thị trường khách nội địa gồm: Hà Nội, các đô thị miền Bắc. Tập trung phát triển các dòng sản phẩm du lịch (loại hình du lịch) như: Du lịch văn hóa; du lịch sinh thái – cộng đồng; du lịch tham quan, di tích lịch sử, lễ hội để đáp ứng nhu cầu khám phá, trải nghiệm của du khách. Đẩy mạnh công tác quảng bá thông qua các ấn phẩm đặc sắc, hệ thống internet, mạng xã hội; xúc tiến thu hút đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch của huyện, trong đó ưu tiên đầu tư xây dựng khách sạn hạng từ 3 sao trở lên tại khu vực Thị trấn, phát triển du lịch cộng đồng; xây dựng, nâng cấp các tuyến đường kết nối các điểm du lịch. Chú trọng đào tạo nguồn nhân lực du lịch hướng tới hoàn thiện các kỹ năng cơ bản theo tiêu chuẩn Tiêu chuẩn nghề du lịch Việt Nam. Tăng cường khả năng kết nối, điều phối và trung chuyển khách với các địa phương trong tỉnh và tỉnh Hà Giang. Cải thiện năng lực đón khách, tăng thời gian lưu trú của du khách.

Với nỗ lực của địa phương, du lịch Bắc Hà trong tương lai sẽ phong phú về sản phẩm du lịch, hoàn thiện về cơ sở vật chất, thành lập được các doanh nghiệp lữ hành trên địa bàn, phát triển đội ngũ lao động có tay nghề tay nghề, mở rộng không gian du lịch huyện. Để Bắc Hà sẽ thực sự trở thành điểm đến được yêu mến của du khách trong và ngoài nước./.

Phạm Tất Thành