Người Hà Nhì sống tập trung chủ yếu tại hai tỉnh Lào Cai và Lai Châu. Nhà trình tường của đồng bào các dân tộc ở vùng cao đều được làm bằng đất, phù hợp với điều kiện khí hậu khắc nghiệt giúp giữ ấm vào mùa đông và mát mẻ vào mùa hè. Kiến trúc nhà trình tường của người Hà Nhì có phần đặc biệt hơn là được làm dạng hình hộp, vuông vức. Mái nhà dốc ngắn, được lợp bằng cỏ gianh. Các ngôi nhà nằm san sát nhau, nhìn xa như những chiếc nấm khổng lồ mọc bên sườn núi, ẩn hiện trong sương mây tạo nên khung cảnh thơ mộng.

Bình yên nóc nhà Trình Tường

Người Hà Nhì thường làm nhà vào mùa nông nhàn từ tháng 9 đến tháng 12 âm lịch. Để có được những ngôi nhà trình tường hình nấm độc đáo, đồng bào Hà Nhì với sự khéo léo, thông minh, cũng cần tốn rất nhiều công sức và thời gian, thậm chí kéo dài hàng tháng. Sau khi tìm được địa điểm và mẫu đất ưng ý, đồng bào Hà Nhì bắt đầu làm móng nhà. Móng nhà được đào sâu xuống nền đất khoảng 2 gang tay và được xếp bằng những viên đá cao hơn mặt đất một khoảng. Móng được làm bằng đá để sau này chân tường dù bị ẩm ướt cũng không bị sụt đất xuống. Sau đó đặt khuôn gỗ và đổ đất vào, dùng chày gỗ giã mạnh cho đất kết dính đến độ tháo khuôn gỗ ra mà đất không rơi. Khuôn dài 2 - 2,5m, rộng 60cm. Mỗi bức tường được làm từ 6 đến 8 khuôn trồng lên nhau. Để trình được bức tường dày, vững chắc như này phải cần sự khéo léo và sức mạnh đôi bàn tay của đồng bào, giã đất thật nhuyễn, kết dính với nhau như bê tông. Trình xong tường xung quanh, đồng bào lấy gỗ rừng làm khung nhà bên trong tường đất và lợp mái. Trước đây, đồng bào thường lợp bằng cỏ gianh hoặc rơm rạ. Nay lợp bằng prô xi măng hoặc tôn. Để làm được một ngôi nhà trình tường hoàn thiện, không ai tự trình tường cho ngôi nhà của mình mà thường có rất đông anh em, hàng xóm đến giúp.

Khung cảnh yên bình tại Trình Tường Y Tý

Nếu bạn đến Lào Cai mà muốn khám phá và chiêm ngưỡng những nếp nhà trình tường của người Hà Nhì thì hãy đến Y Tý (Bát Xát). Đến Y Tý không chỉ được tận hưởng bầu không khí trong lành mà còn được phóng tầm mắt ngắm đất trời bao là, ngắm mây hưởng gió, thật sảng khoái và thú vị biết bao. Bạn được thưởng thức những món ăn đặc sản của đồng bào Hà Nhì, nghỉ dưỡng trong những ngôi nhà trình tường, sẽ đem lại cho bạn sự thư thái, yên bình mà quên đi mọi mệt nhọc, xô bồ nơi thị thành.

Ở Lào Cai không riêng gì Y Tý mà tại Bắc Hà, Si Ma Cai cũng có những ngôi nhà trình tường độc đáo của đồng bào Mông. Nếu đã trót yêu thích những ngôi nhà nấm bằng đất, đến Bắc Hà, Si Ma Cai bạn có thể lưu trú homestay ở những căn nhà bằng đất của người Mông để cảm nhận sự khác nhau giữa hai dân tộc. Hãy xách ba lô lên và đi thôi! Đi để khám phá và chiêm ngưỡng cảnh đẹp nơi vùng cao đầy sắc màu và chắc chắn bạn sẽ có những kỷ niệm đáng nhớ, những khung hình tuyệt đẹp. Để chuyến đi của bạn thêm ý nghĩa với đầy đủ thông tin và được chuẩn bị chu đáo, hãy liên hệ hoặc đến trực tiếp Trung tâm Thông tin và Xúc tiến Du lịch Lào Cai, số 02 Phan Si Păng, thị xã Sa Pa, Lào Cai hoặc gọi đến số  0214 3871 975 để được tư vấn chuyên nghiệp, nhiệt tình và miễn phí.

Lưu Vân Anh