Lào Cai với rất nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật thể được xếp hạng, sẽ là một trong những điểm nhấn để thu hút khách du lịch đến tham quan, tìm hiểu. Bởi di sản văn hóa là một trong những công cụ hỗ trợ đắc lực trong việc định vị, xây dựng thương hiệu, sản phẩm du lịch. Nhận thức được điều đó, tỉnh Lào Cai đã luôn chú trọng nghiên cứu, bảo tồn và phục dựng thành lễ hội tiêu biểu như lễ Pút tồng của người Dao, lễ Tạ ơn trâu của người Bố Y, Lễ hội Pang Luông của người Tày, Lễ hội cúng rừng “Khoi Kìm” của người Dao, lễ hội cúng rừng “Gạ ma do” của người Hà Nhì, … các lễ hội được tái hiện đầy đủ về thời gian, địa điểm, nghi thức đến các đối tượng tham gia; Trùng tu, nâng cấp, quy hoạch các quần thể di tích lịch sử văn hóa thành những điểm du lịch tâm linh hấp dẫn, thu hút hàng trăm ngàn du khách hành hương như quần thể di tích lịch sử văn hóa Đền Thượng và di tích lịch sử văn hóa Đền Bảo Hà. Các di tích văn hóa lịch sử khác như Khu chạm khắc đá cổ Sa Pa, di tích kiến trúc nghệ thuật Dinh thự Hoàng A Tưởng, … cũng là những điểm đến ngày càng thu hút đông khách du lịch.

Bên cạnh đó, nhiều điểm đến du lịch trên địa bàn tỉnh Lào Cai luôn được bình chọn với những thứ hạng cao trong bản đồ du lịch của Việt Nam và Khu vực như: Khu du lịch Sa Pa luôn nằm trong Top 10 điểm du lịch hấp dẫn nhất Đông Nam Á, Top 9 điểm đến được trông đợi nhất của Thế giới và Top 5 điểm đến hấp dẫn nhất của Việt Nam; gần đây, Y Tý (Bát Xát) cũng đã lọt vào Top các điểm đến bí ẩn nhất Châu Á và Top các điểm săn mây đẹp nhất Việt Nam; Núi Ky Quan San của Bát Xát cũng được giới trẻ mệnh danh là Thiên đường nơi hạ giới,....

Thông qua việc bảo tồn, khai thác, phát triển tài nguyên tự nhiên và nhân văn, để tạo sự phong phú hấp dẫn thu hút du khách, ngành VHTTDL Lào Cai đã xây dựng đề án, kế hoạch để phát triển đa dạng các sản phẩm du lịch, những điểm đến và tour tuyến tiêu biểu, đặc thù.

Sản phẩm Du lịch cộng đồng

Khai thác và phát huy bản sắc văn hóa riêng để phát triển du lịch như: Khai thác vốn tri thức dân gian trong việc chữa bệnh và phát triển thương hiệu “Tắm lá thuốc người Dao Đỏ (Tả Phìn - Sa Pa)”; Khai thác nghệ thuật trang trí trên trang phục của người Dao tạo thành sản phẩm thủ công thêu tay độc đáo; Khai thác kiến trúc nhà sàn phát triển thành dịch vụ nhà nghỉ tiêu biểu của dân tộc Tày (Bản Hồ - Sa Pa). Đồng thời, xây dựng các chương trình, thành lập các câu lạc bộ văn nghệ trên cơ sở phục dựng các điệu múa, bài hát thu hút khách du lịch bên cạnh các loại hình du lịch khác. Để du khách trực tiếp trải nghiệm văn hóa ẩm thực địa phương bằng cách để tự tay du khách tìm kiếm nguyên liệu, chế biến các món ăn và thưởng thức; đây là cách làm mới mẻ và hấp dẫn của người dân thích ứng khi du lịch phát triển; Khai thác mô hình nấu rượu, trưng bày và bán sản phẩm cho khách du lịch tại Nhà du lịch Bắc Hà và thử nghiệm loại hình xe ngựa phục vụ chương trình tham quan một số bản làng dân tộc trên địa bàn huyện Bắc Hà; Xây dựng làng văn hóa du lịch dân tộc Hà Nhì - Ý Tý (Bát Xát) thành điểm du lịch cộng đồng với cấu trúc nhà trình tường độc đáo, ....

Phát triển và công nhận các điểm du lịch; đặc biệt Sa Pa với rất nhiều điểm du lịch để phát triển sản phẩm tour đi bộ hấp dẫn (Trekking tours)

Đến nay, Lào Cai đã có 30 điểm du lịch được công nhận. Ngoài ra Sa Pa với nhiều điểm du lịch hấp dẫn để phát triển các tour đi bộ (trekking tours). Tuyến đường Sa Pa của Việt Nam được sách hướng dẫn du lịch Lonely Planet lựa chọn là 1 trong 10 con đường mòn tuyệt vời nhất thế giới dành cho du khách thích đi bộ nhẹ nhàng vào ban ngày. Trong đó có các các tour đi bộ qua các điểm du lịch tại Sa Pa như: Sa Pa - Lao Chải - Tả Van- Bản Dền - Thanh Phú; Sa Pa - Cát Cát - Sín Chải là những tour du lịch hàng năm thu hút đông đảo khách du lịch nước ngoài đến trải nghiệm. Du khách tham quan theo các tour du lịch này đều có thể ghé thăm các làng văn hóa du lịch cộng đồng bên cạnh việc chiêm ngưỡng vẻ đẹp thiên nhiên còn được thưởng thức các giá trị ẩm thực, được xem và tham gia sinh hoạt văn hóa, văn nghệ dân gian.

Sản phẩm du lịch chợ phiên

Chợ phiên của đồng bào các dân tộc mang đậm nét sinh hoạt cộng đồng của người dân tộc vùng cao, lưu giữ những giá trị văn hóa, bản sắc văn hóa truyền thống độc đáo, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước. Lào Cai tiêu biểu có chợ phiên Bắc Hà được giới thiệu là 1 trong 10  chợ hấp dẫn nhất ở Đông Nam Á, chợ Cán Cấu (Si Ma Cai), chợ Cốc Ly, Lùng Phình (Bắc Hà), chợ Mường Hum, Bản Xèo, Y tý (Bát Xát), chợ Pha Long, Lùng Khấu Nhin, Cao Sơn (Mường Khương).

Sản phẩm du lịch ruộng bậc thang

            Danh lam thắng cảnh Ruộng bậc thang Sa Pa, Thề Pả (Bát Xát) được xếp hạng di tích danh thắng cấp quốc gia vào năm 2013 và năm 2015. Đặc biệt Ruộng bậc thang Sa Pa được Tạp chí du lịch Travel and Leisure (Mỹ) bình chọn là 1 trong 7 ruộng bậc thang đẹp, kỳ vĩ nhất châu Á và thế giới, thửa ruộng bậc thang có nhiều bậc nhất - 121 bậc, ở thôn Vù Lùng Sung, xã Trung Chải, với trên 100 năm tuổi, được xem là một trong những thửa ruộng bậc thang đẹp nhất ở Sa Pa. Ruộng bậc thang sẽ được phát triển thành các sản phẩm du lịch thông qua các tour thăm quan, chương trình tour cho du khách tham gia trải nghiệm hoạt động nông nghiệp trên các thửa ruộng bậc thang, ….

 Sản phẩm du lịch làng nghề

Tạo thương hiệu trên thị trường, với sản phẩm không chỉ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt hàng ngày của người dân địa phương mà còn trở thành hàng hoá được người tiêu dùng ưa chuộng như các sản phẩm thêu, dệt thổ cẩm, chạm khắc bạc, mây tre đan, rèn đúc, nấu rượu.

Thời gian tới sẽ tạo dựng thương hiệu cho các sản phẩm như: thổ cẩm, đồ trang sức, rượu, chế tác nông cụ sản xuất, rèn đúc… được sản xuất từ những làng nghề truyền thống ở xã Nậm Cang, Tả Phìn, Sa Pả, San Sả Hồ (Sa Pa), xã Bản Phố, Na Hối (Bắc Hà)… Cùng với việc phát triển mạnh các sản phẩm du lịch làng nghề, câu lạc bộ thêu dệt thổ cẩm, các cửa hàng bán đồ lưu niệm, các thương hiệu hàng hóa đặc sản địa phương như: Thổ cẩm Sa Pa, tương ớt Mường Khương, gạo Séng Cù Mường Khương, rượu San Lùng Bát Xát.... cũng đang được quan tâm phát triển.

Du lịch văn hóa tâm linh

 Du lịch tâm linh là một dạng du lịch đặc thù của du lịch văn hóa, đó là những cuộc hành trình về với di sản, di tích, danh thắng, lễ hội cổ truyền; đây không chỉ đơn thuần là hoạt động hành hương, tôn giáo tín ngưỡng thuần túy mà còn là động lực thúc đẩy sự giao lưu văn hóa và phát triển kinh tế - xã hội. Lào Cai là tỉnh có nhiều Di tích lịch sử văn hóa nổi tiếng như Đền Thượng, Đền Mẫu, Đền Bảo Hà, Đền Cô Tân An, Đền Cấm, Đền Đôi Cô, chùa Cam Lộ, …. Không chỉ đáp ứng nhu cầu tâm linh cho nhân dân, du khách mà còn tăng cường sự gắn kết giữa các cộng đồng dân tộc.

Ngoài ra, tỉnh Lào Cai đã và đang thu hút, kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư xây dựng một số dịch vụ tắm lá thuốc cao cấp tại thị trấn Sa Pa; triển khai mô hình du lịch sinh thái nông nghiệp Hoa tại Bắc Hà; tổ chức các cuộc thi Marathon vượt núi quốc tế; thi leo núi Fansipan; quan tâm tổ chức thực hiện các lễ hội đương đại gắn với nghi lễ, trò chơi dân gian như Lễ hội trên mây, lễ hội đường phố Sa Pa, lễ hội đua ngựa truyền thống Bắc Hà, Lễ hội đền Bảo Hà gắn với hội chọi trâu huyện Bảo Yên, Lễ hội đền Trung Đô xã Bảo Nhai (Bắc Hà); xây dựng các mô hình chợ đêm phục vụ khách du lịch trên địa bàn huyện Sa Pa, Bắc Hà và Thành phố Lào Cai; thu hút phát triển các sản phẩm du lịch với hình thức và quy mô khác nhau, từ những điểm du lịch lớn, mang tính đại chúng cao (như cáp treo lên đỉnh Fansipan cùng hệ thống dịch vụ đi kèm) tới các sản phẩm du lịch mang tính mạng lưới (du lịch cộng đồng), đem lại tính lan tỏa cao của du lịch.

Với những giá trị văn hóa cùng với nguồn tài nguyên du lịch đa dạng, độc đáo sẵn có sẽ tạo ra sự khác biệt cho các loại hình sản phẩm du lịch, là cơ hội cho tỉnh Lào Cai quảng bá và khai thác các sản phẩm du lịch mới đặc trưng, mỗi sản phẩm du lịch đều mang những sắc màu riêng biệt, có sức hấp dẫn, thu hút mạnh mẽ du khách trong và ngoài nước, tạo dấu ấn đẹp về du lịch Lào Cai trong những năm tiếp theo./.

Phạm Tất Thành