Đặc sản Lào Cai có rất nhiều loại, mùa nào cũng có. Tuy nhiên có hương vị đặc biệt và không nơi nào có thể trồng được thì chỉ có sâm đất Hoàng Sin Cô.  nhìn thoáng qua như củ khoai lang. Ruột củ màu vàng sậm, ăn có vị ngọt thanh mát, có tác dụng giải nhiệt, thanh mát, giải rượu, nhuận tràng, đặc biệt là đẹp da nên được nhiều chị em săn lùng. Giá của sâm đất tại Y Tý rất rẻ chỉ khoảng 10 đến 15 nghìn đồng/kg. Với giá rất rẻ như thế mà lại thơm, ngon, bổ dưỡng nhiều người đùa rằng đây chính là sâm của nhà nghèo.

Sâm đất Hoàng Sin Cô được bà con người Hà Nhì, người Mông trồng ở những khu vực núi cao, đất tơi xốp, thoát nước, đặc biệt là phải có khí hậu lạnh. Nhiều người thấy sâm đất dễ trồng, dễ chăm sóc, lại ăn ngon, có nhiều tác dụng nên mang đi nhiều nơi trong huyện Bát Xát để trồng. Tuy nhiên không cho hiệu quả cao, ăn không ngon do không phù hợp khí hậu và chất đất. Vì thế hiện nay ở Lào Cai duy nhất chỉ có ở xã Y Tý, huyện Bát Xát trồng loại củ đặc biệt này.

Có nhiều cách chế biến như xào, nấu canh, ăn sống, nộm. Tuy nhiên để thưởng thức trọn vẹn vị ngon đặc biệt của nó mọi người hay ăn sống. Sâm được thu hoặc bắt đầu từ giữa tháng 9 đến tháng 11, 12. Tuy thời gian thu hoạch ngắn nhưng sâm đất để được rất lâu. Sâm để nơi khô ráo, thoáng mát có thể sử dụng trong nửa năm. Càng để lâu sâm chỉ xe khô vỏ, xuống nước nên ruột củ càng đậm đà hơn.

Vị ngọt thanh mát của sâm là sự kết tinh hòa quyện của đất và trời của mảnh đất có khí hậu mát mẻ, quanh năm mây mù bao phủ - Y Tý. Nếu đến với mảnh đất thần tiên này bạn đừng quên thưởng thức sâm đất Hoàng Sin Cô - đặc sản Lào Cai.

Phan Phượng